Romalılar ve Anadolu

Roma İmparatorluğu tarihteki en büyük imparatorluklardan biri olmasına rağmen ülkemizdeki tarih derslerinde bu imparatorluğa çok fazla yer verilmez. 

Roma İmparatorluğu'nun En Geniş Sınırları

Üstelik, yukarıdaki haritada görüleceği üzere, bugünkü Türkiye topraklarının tamamı bir zamanlar Roma İmparatorluğu'nun bir parçası olmasına rağmen.

Sezar

Roma İmparatorluğu denilince akla gelen ilk kişi Sezar ise de, Sezar Roma İmparatoru değildir. Sezar, Roma İmparatorluğu'nun hemen öncesinde, Roma Cumhuriyeti'nde başa geçmiştir. Ancak devleti diktatörlüğe sürüklediği iddiasıyla evlat edinmiş olduğu Brutus'ün önderliğinde suikaste uğrayarak M.Ö. 44'te hayatını kaybetmiştir.

Augustus

Sezar'ın hayatını kaybetmesinin ardından, Marcus Antonius, Marcus Aemilius Lepidus ve Augustus üçlü bir ittifak oluşturarak yönetimi paylaşmışlardır. Bu geçiş döneminin ardından, Sezar'ın yeğeni ve evlatlığı olan Augustus yönetimi ele geçirmiş ve ülkeyi bir imparatorluğa dönüştürmüştür. Bu nedenle, Roma İmparatorluğu'nun ilk imparatoru Augustus'tur.

Büyük Leo ve Attila'nın Toplantısı, Vatikan

Roma İmparatorluğu ile Türkler'in karşılaşması bugünkü Türkler'in atası olarak kabul ettiğimiz Hunlar vasıtasıyla olmuştur. Topraklarını devasa sınırlara ulaştıran Roma İmparatorluğu, Avrupa Hun İmparatoru Attila'nın karşısında çaresiz kalmıştır.

Attila'yı durduramayan Romalılar Papa 1. Leo'yu göndererek Attila'yı Roma'ya saldırmamak konusunda ikna etmişlerdir. Yukarıda görmüş olduğunuz resimde Papa 1. Leo ile Attila'nın buluşması tasvir edilmiştir.

Kolezyum, Roma

Roma İmparatorluğu'nun başkenti olan Roma, birçok muhteşem esere ev sahipliği yapıyor. Kolezyum bunların en ünlüsü.

Yukarıdaki resimde görmekte olduğunuz Kolezyum, bir zamanlar gladyatör dövüşlerinin yapıldığı bir alandı. Roma'ya giderken en çok merak ettiğim yerlerin başında gelmekteydi. Hemen hemen her yerde Kolezyum'un dışarıdan çekilen muhteşem fotoğrafları paylaşılıyordu. Bu nedenle içinin de aynı derecede görkemli olduğunu düşünerek heyecanlanıyordum. Ama içeride biraz hayal kırıklığına uğradığımı inkar edemem.

İşte bu da Kolezyum'un içeriden görünüşü.

Kolezyum'un hemen yanı başında bulunan alanda Roma Forumu'nu ziyaret edip, bir zamanlar Roma'nın merkezi olan bu bölgedeki kalıntıları inceleyebilirsiniz.

Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu

Kavimler Göçü'nün etkisiyle zayıflayan Roma İmpatorluğu 395 yılında Doğu ve Batı Roma olarak ikiye ayrılmıştır. 476 yılında Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılması ile geriye Doğu Roma İmparatorluğu, diğer adıyla Bizans İmparatorluğu kalmıştır.

Yukarıda belirttiğim gibi, bizim tarih derslerimizde Roma İmparatorluğu'ndan hiç bahsedilmediği gibi, Bizans İmparatorluğu'nun da yalnızca son zamanlarına değinilerek, İstanbul ve çevresinden ibaret küçük bir devlet olarak anılıyor. Oysa yukarıdaki haritada gördüğünüz üzere devasa sınırlara ulaşan bir imparatorluktu.

Tarih derslerinde yalnızca Türkler tarafından kurulan devletlerden bahsetmek yerine, bu topraklarda hüküm sürmüş tüm uygarlıkları anlatmalıyız. Örneğin çok büyük bir medeniyete sahip olan, uzun bir süre Anadolu'yu da egemenliği altında bulunduran, Persler hakkında da hiçbir şey bilmiyoruz.

Zeugma Mozaik Müzesi, Gaziantep

Bir zamanlar Türkiye topraklarının tamamı Roma İmparatorluğu'nun egemenliği altında olduğundan, Türkiye'de birçok Roma eseri bulunmaktadır.

Roma İmparatorluğu'ndan miras kalan en önemli eserlerden biri Gaziantep'te bulunan Zeugma'dır. Buradan çıkarılan eserler Zeugma Mozaik Müzesi'nde sergilenmektedir. Zeugma'nın Türkiye'deki en iyi müzelerden biri olduğunu söyleyebilirim. 

Aspendos, Antalya

Antalya'da bulunan Aspendos Antik Tiyatrosu da Romalılar tarafından inşa edilmiştir.

Hadrian Kapısı, Antalya

Antalya'da bulunan meşhur Hadrian Kapısı Roma İmparatoru Hadrianus tarafından yaptırılmıştır.

Side Antik Tiyatrosu

Antalya'nın Side ilçesinde yer alan Side Antik Kenti Romalılar'dan önce inşa edilmiş ise de; buraya ait olan antik tiyatro Romalılar tarafından inşa edilmiştir.

Anadolu'daki birçok eserde bu katmanlar mevcuttur. Örneğin birçok yerde önce Antik Yunan şehirleri kurulmuş, sonrasında bu şehirler Büyük İskender'in egemenliği altına girerek Hellenistik Dönem yaşanmış ve ardından Romalılar'ın fethi ile Roma şehirleri haline gelmişlerdir. Romalılar'ın birçok alanda Antik Yunan'ı takip ettiği tartışılamaz. 

Mozaik, Pompeiopolis Antik Kenti

Türkiye topraklarında Romalılar'dan kalan birçok eser mevcutken, henüz gün yüzüne çıkarılmamış eserler de bulunmaktadır. Bunlardan biri, Kastamonu'nun Taşköprü ilçesinde bulunan Pompeiopolis Antik Kenti'dir.

Efes Antik Kenti gibi büyük bir yapı olduğu düşünülen Pompeiopolis Antik Kenti'nde yapılan kazı çalışmaları hala devam etmektedir.

Pompeiopolis, Romalı General Pompeius tarafından kurulmuştur. Zamanla gelişen Pompeiopolis, Roma'nın Paphlagonia eyaletinin başkenti konumuna yükselmiştir.

Haritalar benim her zaman ilgimi çektiğinden, 2013 yılında eski haritalar ile ilgili bir sergiyi ziyaret etmiştim. Bu sergide yer alan, 4. yüzyıla ait bir dünya haritasında Pompeiopolis'i görmek beni çok mutlu etmişti. Yukarıda bu haritanın bir kısmının fotoğrafını görmektesiniz. Bir dünya haritasında Pompeiopolis'e yer verilmiş olması onun büyüklüğünün kanıtı niteliğindedir.

Ülkemizin aksine, Avrupa'daki birçok müzede Roma İmparatorluğu'na ait eserlere geniş yer verilmektir. Zira Avrupalılar kendilerini Roma İmparatorluğu'nun varisi olarak görmektedirler.

Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasından çok uzun bir zaman sonra 962 yılında temelini Alman İmparatorluğu'nun oluşturduğu Kutsal  Roma Germen İmparatorluğu kurulmuştur. Bu İmparatorluk 1806 yılına kadar hüküm sürmüştür.

                                                                 

Almanya'nın kuzeyinde bulunan Köln şehrinde büyük bir Roma Germen Müzesi bulunmaktadır. Köln Katedrali'nin hemen yanı başında bulunan bu müze, Köln'e giden herkesin mutlaka ziyaret etmesi gereken bir yerdir.

Romalılar'ın çok daha büyük bir ilgiyi hak ettiğini tekrarlamakla birlikte, sizleri yaşadığımız toprakların birçok büyük medeniyete ev sahipliği yapmış olduğunu keşfetmeye davet ediyorum.