Yunanistan sınırları içerisinde yer alan Sakız Adası, İzmir'in Çeşme ilçesine yalnızca 40 dakika mesafede yer alıyor. Sakız Adası, kapıda vize uygulamasına tabi adalardan olduğundan Türkler tarafından çok talep görüyor. Ben bu yazıda size Sakız Adası'nın tarihi köyü Mesta'yı ve yine mimarisi ile ünlü köyü Pyrgi'yi anlatacağım.
Mesta Köyü'nü gördüğünüzde ama burası Yunan köylerine benzemiyor diyeceksiniz. Doğru, çünkü burası Cenevizliler tarafından kurulduğundan burada İtalyan mimarisi hakim.
Sakız Adası, 1346 yılından Osmanlılar tarafından fethedildiği 1566 yılına kadar Cenevizliler'in hakimiyetindeydi. Her ne kadar Ege Adaları'nın tamamı Yunanlar'a ait izlenimi verilse de aslında bir çoğunda Osmanlılar'dan önce yüzyıllarca İtalyan Şehir Devletleri hüküm sürmüştür. Sakız Adası 1912-1913 yıllarındaki Balkan Savaşları'nın sonunda Yunanistan'ın hakimiyetine geçmiştir.
Hatta Kıbrıs da bu şekildedir. 1191 yılında Kıbrıs'taki Yunan (Roma) hakimiyeti sona ermiş, Osmanlılar Kıbrıs'ı 1571 yılında Venedikliler'den almıştır. Buna ilişkin detayları Antik Çağ'dan Günümüze Kıbrıs'ın Tarihi isimli yazımda okuyabilirsiniz.
Mesta Köyü bir kale şeklinde inşa edilmiştir. Köyün iki tane girişi bulunmaktadır. Bir tehlike anında bu girişler kapatılmakta ve dışarıdan gelenlerin köye girmesi engellenmekteydi. Ayrıca, sokakları labirent şeklinde inşa edildiğinden köyü bilmeyen biri kapılardan geçse dahi içeride kaybolmaktaydı. Gerçekten gezerken de yönününüzü bulmakta zorlanıyorsunuz.
Buradaki taş evler birbirine bitişik olarak inşa edilmiş.
Mesta'da yalnızca evler değil taş sokaklar da şahane.
Sakız Adası'nın tıklım tıklım olduğu günlerde bu sokakların boş olması şaşırtıcı. Yazının devamında anlatacağım Pyrgi Köyü'nde ise kalabalıktan fotoğraf çekecek yer bulunamıyordu. Popüler olan cezbediyor. Fakat bu iki köyün arasındaki mesafe çok fazla değil, gelmişken ikisini de görmelisiniz.
Sakız Adası'nın ünlü köyü Pyrgi ise binaların dışındaki süslemeler ile dikkat çekiyor. Pyrgi'deki bütün evlerin dış kısmı bu şekilde geometrik desenlerle süslü.
Uzaktan bakıldığında fayans gibi gözüken bu şekiller aslında siyah ve beyaz kumun şekillendirilmesi ile oluşturuluyor. Yakından baktığınızda yukarıdaki fotoğraflardaki gibi görünüyor. Bu kadar yaklaşınca büyüsü bozuluyor :)
Fakat sokağın başından baktığınızda hepsi bu teknikle süslenmiş evlerin bir arada olması şahane bir görüntü oluşturuyor.
Sakız Adası damla sakızı ile ünlü ve ismini adanın en önemli geçim kaynağı olan sakızdan alıyor. Mesta ve Pyrgi köyleri Sakız Adası'nın güneyinde, adanın merkezine yaklaşık 40 dakika mesafede bulunan "Mastihohoria" yani Mastik bölgesinde bulunuyor.
Mastik, Yunanlar'ın damla sakızına verdikleri isim. Yunan rakısı "ouzo"nun da sakız aromalı olanları bulunuyor ve buna mastik ouzo deniliyor. Sakız likörüne ise mastika diyorlar. Yani buradaki mastika Bulgaristan ve Makedonya'da içilen rakı olan mastikadan farklı. Bizim şarkılarımızdaki mastika rakı olan mastikadan geliyor :)
Bu köylere yakın mesafede Mastik (Sakız) Müzesi bulunuyor. Buraya kadar gelmişken bu müzeyi de gezmenizi tavsiye ediyorum.
Müzede sakızın hem tarihi hem de üretim şekli anlatılıyor. Bunun için sakız üretiminin tüm aşamalarını tasvir eden sahneler yaratılmış.
Aslında sakız ağacı tüm Ege ve Akdeniz'de yetişiyor. Ama yalnızca Sakız Adası'nın güneyindeki bu bölgedeki ağaçlardan ve yine karşı kıyıda Çeşme Yarımadası'ndaki ağaçlardan "mastik" elde edilebiliyor. Çünkü bu bölgenin iklimi buradaki sakız ağaçlarını diğerlerinden farklı kılıyor. Bu nedenle buradaki insanlar adadaki ağaçlara sakız ağacı değil "mastik ağacı" diyor.
Sakız üretimi çok emek ve sabır gerektirmektedir. Sakız elde edebilmek için önce sakız ağaçlarının altı temizlenerek yukarıdaki fotoğrafta gördüğünüz gibi beyaz kireç dökülmektedir. Sonrasında ağacın gövdesi çizilerek sakızların yere damlaması beklenmektedir. Tabanın kireçle kaplanması sakızların toplanmasını kolaylaştırmaktadır.
Sakız ağacının ortalama ömrü 100 yıldır. 5 yıldan sonra ürün vermeye başlamakta, 15 yılda en verimli döneme ulaşmaktadır. 70 yıldan sonra ise verimi azalmaya başlamaktadır. Bir ağaçtan bir yılda ortalama 150-180 gram civarında sakız elde edilebilmektedir.
Geçtiğimiz yaz Sakız Adası dışında Rodos Adası'nı da gezme fırsatı buldum. Sakız Adası bir günlük bir geziydi fakat Rodos Adası inanılmaz büyük ve en az 4-5 gün kalınması gerekiyor. Bir sonraki yazıda Rodos'u anlatacağım.
Yorumlar
Yorum Gönder